Sakrament Święceń (Kapłaństwo)

Sakrament kapłaństwa należy, obok sakramentu małżeństwa, do grupy sakramentów w służbie komunii. Jest zatem nastawiony na zbawienie innych ludzi; opiera się na służbie innym, dzięki czemu przyczynia się również do zbawienia osobistego.

Chrystus dał apostołom i swym uczniom: posłannictwo kapłańskie (J 20,21), władzę nauczania i udzielania chrztu św. (Mt 28,19), władzę odprawiania Mszy św. (Łk 22,19), władzę odpuszczania grzechów (J 20,23), władzę kierowania duszami ludzkimi (Łk 10,16).

Sakrament kapłaństwa nazywany jest także sakramentem święceń (łac. ordinatio) bądź sakramentem posługi apostolskiej. Obejmuje on trzy stopnie:

DIAKON - zadanie głoszenia słowa Bożego i udzielanie chrztu św.;
PREZBITER (kapłan) - zadanie głoszenia słowa Bożego i udzielania sakramentów - z wyjątkiem bierzmowania (chyba że za zgodą biskupa) i kapłaństwa;
BISKUP - pełnia święceń (kapłaństwa).

Pojęciem kapłan określa się wyłącznie biskupów i prezbiterów, a nie diakonów.

Kapłaństwo ma charakter służebny. Jest skierowane zarówno ku Chrystusowi, jak i ku ludziom: kapłaństwo urzędowe reprezentuje Chrystusa wobec zgromadzenia wiernych, jednocześnie reprezentując zgromadzenie wiernych wobec Boga, gdy zanosi do Niego modlitwę całego Kościoła oraz składa ofiarę eucharystyczną.

Władza kapłańska upoważnia kapłana do odprawiania Mszy Św., udzielania sakramentów św., głoszenia słowa Bożego i pracy nad uświęceniem i zbawieniem człowieka.

Celebracja święceń powinna odbywać się w obecności wiernych, w katedrze, najlepiej w niedzielę lub święto nakazane, i powinna mieć uroczysty charakter. Święcenia są udzielane w ramach liturgii eucharystycznej. Dla wszystkich trzech stopni święceń istotny jest ten sam obrzęd, mianowicie włożenie rąk przez biskupa na głowę wyświęcanego, a także specjalna modlitwa konsekracyjna, będąca prośbą do Boga o wylanie Ducha Świętego i udzielenie Jego darów dostosowanych do posługi, do której kandydat jest wyświęcany. Sakrament jest udzielany przez biskupów, gdyż są oni nazywani następcami Apostołów.

Sakrament święceń nie może być powtarzany ani udzielany tylko na pewien czas. Przy czym istnieje możliwość zwolnienia osoby wyświęconej z obowiązków i funkcji związanych ze święceniami (z ważnych powodów); może ona również otrzymać zakaz ich wykonywania. Niemniej osoba wyświęcona nigdy nie stanie się na powrót człowiekiem świeckim.

***

KTO MOŻE PRZYJĄC SAKRAMENT ŚWIĘCEŃ?

Do otrzymania sakramentu święceń koniecznie jest powołanie od Boga (J 15,16). Jednak odpowiedzialność i prawo wybrania kogoś do przyjęcia sakramentu święceń spoczywa w rękach władzy kościelnej.
Otrzymać święcenia kapłańskie może wyłącznie ochrzczony oraz bierzmowany mężczyzna, który ma ukończone 25 lat i przeszedł formację intelektualną, duchową i moralną w ramach Seminarium Duchownego.
W Kościele katolickim nie są możliwe święcenia kobiet. Kościół w swojej praktyce powołuje się na wybór Dwunastu Apostołów przez Jezusa - Jezus wybrał do tego grona wyłącznie mężczyzn. Tak samo czynili później Apostołowie, gdy wybierali swoich współpracowników.
Przyjęcie święceń musi być wynikiem dobrowolnej decyzji wyświęcanego - nie wolno zmuszać do przyjęcia święceń w jakikolwiek sposób i dla jakiejkolwiek przyczyny.
Wszyscy pełniący posługę święceń w Kościele rzymskokatolickim, przed przyjęciem święceń muszą rozważyć kwestię celibatu, który jest wymagany od każdego kapłana (stali diakoni mogą być wyświęcani spośród mężczyzn żonatych). Nie może żenić się ten, kto już przyjął sakrament święceń.
Do przyjęcia święceń potrzebne jest odpowiednie przygotowanie, które zostało ściśle określone przez Kościół. Jest ono zależne od stopnia święceń. Informacje o nim znajdują się m.in. w Kodeksie Prawa Kanonicznego.
Kodeks Prawa Kanonicznego precyzuje warunki w kanonie 1029: „Do święceń należy dopuszczać jedynie tych, którzy – według roztropnej oceny własnego biskupa albo kompetentnego przełożonego wyższego – po rozważeniu wszystkich okoliczności, maja nieskażoną wiarę, kierują sie prawidłowa intencja, posiadają wymagana wiedze, cieszą się dobra opinia, maja nienaganne obyczaje, wypróbowane cnoty, jak również inne przymioty fizyczne i psychiczne, odpowiadające przyjmowanemu święceniu”.

***

Kościół głosi, że obok kapłaństwa urzędowego (hierarchicznego), cała wspólnota wierzących jako taka jest kapłańska; mówi się wtedy o kapłaństwie wspólnym wszystkim wiernym. Różnią się one jednak co do istoty. O ile kapłaństwo wspólne wiernych realizuje się przez rozwój własnej łaski chrztu i przez życie według Ducha, to kapłaństwo urzędowe służy kapłaństwu wspólnemu, przyczyniając się do rozwoju łaski chrztu wszystkich chrześcijan. Jest ono jednym ze narzędzi, przy pomocy których Chrystus ciągle buduje i prowadzi swój Kościół.